“Zorgsector is er één van musici en topatleten”

Tekst © Benedikte Van Eeghem

‘Niet het snijden doet zo’n pijn, maar het afgesneden zijn’: het is een bekend zinnetje uit het gedicht ‘Sotto voce’ van Vasalis. De dichteres omschreef decennia geleden al waarom rouw zwaar weegt. Het snijden of overlijden is eenmalig, maar het gemis blijft voor altijd. Zorgnetwerk Sereni maakt er een erezaak van om na elk overlijden nauw verbonden blijven met nabestaanden. Uitvaartondernemer Miet Forrez, verantwoordelijke nazorg Barbara Drieghe en CEO Bram Coussement vertellen waarom dat zo belangrijk is.

“Sereni is een netwerk van ervaren ondernemers en zorgkundigen in uitvaart”, zegt Bram Coussement. “We willen op een laagdrempelige manier een aanspreekpunt zijn in een periode van afscheid. Bij de term ‘uitvaartondernemer’ denken mensen meteen aan het levenseinde, maar als zorgonderneming bekijken wij het breder.”

Bij de term ‘uitvaartondernemer’ denken mensen meteen aan het levenseinde, maar als zorgonderneming bekijken wij het breder.

Bram Coussement, CEO Sereni.

“Net zoals bij Palliatief Antwerpen willen we van elkaar leren en elkaar versterken”, gaat Barbara Drieghe verder. “Aandacht voor je eigen sterfelijkheid maakt dat je dankbaarder in het leven staat en meer waardering kunt tonen voor wie nog onder ons is. Net daarom is het belangrijk om te praten over dat levenseinde en alles wat erbij hoort. Met Sereni ondersteunen we kinderen, jongeren, ouderen en rouwenden hierin.”

Bij ‘zorg’ denken mensen niet meteen aan afscheid nemen en rouwen. Waar maakt Sereni het verschil?

Bram: “Zorg in de uitvaartsector is evenwaardig aan zorg in andere contexten: daar zijn we van overtuigd. Het feit dat je de inspanning doet om in zo’n situatie mensen nabij te zijn, maakt het verschil. Ons engagement zit vaak in kleine dingen en de resultaten van het werk zijn niet meteen zichtbaar. Dat kan een week, een maand, zelfs jaren duren. Vergelijk het met musici, balletdansers en topatleten: het resultaat van hun werk is ook pas na jaren zichtbaar. Op weg naar de top hebben ze talloze uren geïnvesteerd in hun passie. Bij ons is het net zo. Mensen begeleiden in de periode rond een overlijden, is de zorgkans die je overigens maar één keer krijgt. We werken elke dag met engagement en empathie en helpen bij elk overlijden de weg naar duurzaam herstel effenen.”

Het zijn intense ervaringen die gepaard gaan met verdriet, maar ze laten me toe het beste van mezelf te delen met
anderen

Miet Forrez, uitvaartondernemer Sereni.

Iets essentieels

Daardoor vergt elk verliesmoment behoorlijk wat persoonlijk engagement.

Miet Forrez: “Uiteraard, maar dat nemen we erbij. Nazorg bij een overlijden is iets essentieels. Ik sta mensen bij op een scharniermoment in hun leven en werk met symbolen en rituelen. Ik help hen om emoties en ervaringen te verwerken.
Het zijn intense ervaringen die gepaard gaan met verdriet, maar ze laten me toe het beste van mezelf te delen met anderen.”

Heeft het coronajaar 2020 die opdracht nog zwaarder gemaakt? 

Miet: “Door de pandemie staat verlies meer dan ooit op de kaart. Je kunt er niet omheen. Maar er moet ook in deze dynamiek tijd gemaakt worden voor de dingen, dat is immers de eerste stap bij rouwverwerking. Op een palliatieve zorgafdeling zijn ze daarmee vertrouwd. Ze nemen er tijd voor de patiënten en familie en er wordt geluisterd, zodat iedereen op verhaal kan komen. Het is die ‘ontzorging’ die wij als zorgonderneming binnen de uitvaartsector verderzetten. Als naasten plots nabestaanden worden en familieleden na een overlijden bij ons komen, dan laten we hen vertellen en bieden we de aandacht die ze nodig hebben. Persoonlijk aanvoelen is daarbij cruciaal, want elke familie reageert anders.” 

Stopt de nazorg ooit? Of is het een open traject? 

Bram: “De nood aan verbondenheid is bij elk afscheid enorm en dat traject stopt niet op de dag van de uitvaart. Zelfs niet in de week of de maand erna. Correcte nazorg, administratief én psychologisch, blijven aan de orde. Zangeres Hannelore Bedert heeft niet zo lang geleden getuigd over hoe slopend het heen-en-weergeslinger na een overlijden is. Hoe ellendig het voelt als je niet onmiddellijk bij de juiste contacten belandt. Wij doen er alles aan om te vermijden dat nabestaanden tegen die muur aanlopen en onbegrip of een gebrek aan empathie ervaren.” 

De onmisbare schakel 

Nog even terug naar de impact van COVID-19. Tijdens de eerste lockdown was die immens, de uitvaartsector heeft sindsdien het roer fors moeten omgooien. Hoe kijken jullie tegen die evolutie aan?

Miet: “We krijgen beroepshalve de verantwoordelijkheid om de laatste zorg te geven aan de overledene. Door COVID-19 waren we daar in heel wat gevallen niet toe in staat, gewoon omdat het niet mocht. Dat was bijzonder moeilijk. Het opbaren van een lichaam beschouw ik als een onmisbare schakel. Het is de laatste kans om de overledene nabij te zijn. Je uit respect, ook ten aanzien van de familie. Knip die schakel weg, en je duwt de dood in zekere zin ‘weg’ uit het leven. Daardoor kun je niet de ontzorging bieden die je graag had willen bieden.”

Zo bots je als zorgverstrekker op grenzen die vroeger niet bestonden.

Miet: “Ja, en dat is onwezenlijk. Mensen in rouw zoeken troost en steun, ze hechten aan die nabijheid van anderen. Dat is een natuurlijke reflex maar door corona is ze bijna helemaal uit de maatschappij verdwenen. Het is onze taak om te blijven luisteren en ondersteunen met hart en ziel, zelfs van op afstand.”

We praten ook los van uitvaarten over fundamentele thema’s die
het leven en levenseinde bepalen.

Barbara Drieghe, verantwoordelijke nazorg Sereni.

Is jullie job nu complexer dan vroeger?
Vergt rouwbegeleiding meer van het Sereni-team?

Bram: “Het is een stevig engagement, maar we doen het nog steeds vol overtuiging. Uit de honderden dankberichten van families het afgelopen jaar spreekt keer op keer de waardering voor onze begeleiding. Mensen zijn oprecht dankbaar voor de zorg. Hun erkenning is de echo van de nabijheid die ze in volle rouw mochten ervaren.”

Barbara: “Verbinding zal binnen de werking van Sereni altijd centraal staan. Wij ontzorgen voor, tijdens en na het heengaan. We brengen mensen bijeen en informeren hen. We praten ook los van uitvaarten over fundamentele thema’s die het leven en levenseinde bepalen. Die zorg en het feit dat we telkens weer tijd nemen voor de dingen: daarmee sturen we het rouwproces de goede richting uit. Vertrouwen, integriteit, empathie en respect zijn de sleutelwoorden en daar heeft corona eigenlijk niets aan veranderd.”