De meesten kennen wel het verschil tussen een begrafenis of crematie, maar toch blijft het moeilijk om hierin een keuze te maken, vooral als je geen religieuze reden hebt om hier bewust voor te kiezen. We proberen daarom alle vragen te beantwoorden waarmee je nog zou kunnen zitten.
Begraven
Hoe pak je de keuze voor een lijkkist nu aan? Bepaal eerst je budget, want je hebt zeer eenvoudige vurenhouten kisten, maar ook handgemaakte designkisten. Het prijsverschil hiertussen is natuurlijk evident. De volgende stap is dat je nadenkt over wat voor soort doodskist passend is bij het afscheid.
Ecologische kisten
Was de overledene milieubewust, dan is een heel gamma aan kisten van ecologisch verantwoorde materialen beschikbaar: bamboe, wilgenteen, pijnbomen, suikerrietafval…
Als er al hout wordt gebruikt voor zo’n ecologische kist, dan is dat meestal onbehandeld en voorzien van een FSC-certificaat. Er zijn zelfs doodskisten met een officieel Fair Trade-label. Ook de binnenbekleding is hierop voorzien, de stof is meestal van ongebleekt katoen of linnen. De handgrepen zijn van touw of hout.
Persoonlijke toets
Een persoonlijke grafkist hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Zo kan je op sommige modellen een afbeeldingen laten bedrukken van bloemen, paarden, muziekinstrumenten, enz… Ook eigen foto’s zijn mogelijk als de resolutie hoog genoeg is.
Het gebruik van unieke kleuren is de meest gekozen vorm van personalisering. Een nieuwe trend zijn grafkisten in pianolak, van zwart over marineblauw, aubergine tot donkergrijs. Ze zijn niet goedkoop maar tonen zeer klassevol en waardig.
Na het begraven van de kist op de begraafplaats kan het wel even duren voor het graf wordt afgedekt met een betonplaat en voorzien van een grafsteen. Dit wordt heel bewust pas na enkele weken gedaan, zodat de grond dan genoeg tijd heeft om te verzakken. Wanneer de steen direct geplaatst wordt, is er een grote kans op verzakking van de steen.
Heel veel gemeenten kiezen voor een uniforme begraafplaats. Dat betekent dat het formaat van de grafsteen vaststaat: een maximum hoogte, breedte en dikte. Hierin kan je toch wel wat variatie aanbrengen, maar de tijd van imposante of opvallende grafmonumenten is wel voorbij.
Je Sereni uitvaartplanner brengt je in contact met de bedrijven die grafzerken en gedenkstenen maken. Als het maatwerk is, dan gebeurt dit door gespecialiseerde steenkappers. Vraag vooraf een visualisatie van je ontwerp in 3D, dan heb je een goed beeld van wat er voor je wordt gemaakt.
Het materiaal dat het meeste wordt gebruikt voor grafstenen, is graniet. Blauwe steen, glas, aluminium zijn ook mogelijk. Wil je een bijzondere tekst of afbeelding op de gedenksteen laten beitelen, dan kan je een beroep doen op een gespecialiseerde letterkapper.
Een standaard afdekking en standaard grafzerk zijn goedkoper dan een compleet op maat gemaakt grafmonument. De steenkappers zorgen ook voor de plaatsing op de begraafplaats. De meeste bedrijven geven je een garantie van zo’n 30 jaar op het natuursteen en eventueel schuinzakken van grafzerken.
Concessie
Wil je een rustplaats die langer dan tien jaar behouden blijft of wil je later samen met je dierbaren worden begraven? Dan kies je best voor een betalende rustplaats of concessie.
De concessietermijn start op de datum van begraving van de eerste overledene. Concessieprijzen kunnen variëren tussen verschillende begraafplaatsen en hebben soms verschillende voorwaarden en termijnen. De maximale termijn van een concessie is 50 jaar.
Minstens een jaar voor het verstrijken van de concessie maakt de bevoegde overheid een akte op met een oproep tot eventuele hernieuwing. Een afschrift van deze akte wordt een jaar lang zowel bij het graf als aan de ingang van de begraafplaats uitgehangen. Als de hernieuwing niet tijdig wordt aangevraagd, vervalt de concessie.
De prijzen en voorwaarden voor een concessie wordt autonoom bepaald door de steden en gemeenten.
Onderhoudskosten
Bij een concessie is een grafzerk verplicht. Dat betekent dat je als nabestaande ook verplicht bent voor het onderhoud van de grafsteen. Dat kan je zelf doen of laten door een gespecialiseerde bedrijf.
Daarnaast worden er soms onderhoudskosten voor de totale begraafplaats berekend, dat gaat om bijvoorbeeld kosten voor de toegang en algemene groenvoorzieningen.
Je zal in de eerste plaats zeker rekening moeten houden met kosten van de uitvaartplanner, dit naar ieders budget en specifieke wensen.
Buiten deze kosten stelt de wetgeving dat alle steden en gemeenten verplicht zijn om overleden inwoners een gratis begraafplaats aan te bieden, ook wel een graf op de ‘gewone lijn’ genoemd.
Een graf in de “gewone lijn” of niet-geconcedeerd graf, is een graf voor één persoon, met een minimum grafduur van 10 jaar, niet omzetbaar naar een concessie. 10 jaar is de minimum, al hanteren sommige begraafplaatsen langere minimumtermijnen.
Na deze tien jaar heeft de gemeente of stad waar het graf gelegen is, het recht de stoffelijke resten te verwijderen. Die ontgraving is kosteloos. Een graf dat niet-geconcedeerd werd, kan ook niet verlengd worden of nadien geconcedeerd worden.
Dit kosteloos graf mag je inrichten met bijvoorbeeld een grafsteen of kruis, rekening houdend met de plaatselijke regels. Dit brengt uiteraard wel kosten met zich mee.
Sommige steden of gemeenten kunnen alsnog extra (externe) kosten aanrekenen bij een niet-geconcedeerd graf, voor de afsluitplaat van bijvoorbeeld een columbarium en de gravure ervan.
Er kan gekozen worden voor een familiegraf dat ter beschikking wordt gesteld via concessie, voor een periode van dertig tot vijftig jaar.
Meestal worden dan meerdere concessies naast elkaar in een keer aangevraagd zodat er plaats is voor meerdere personen. Een grafkelder behoort ook tot de mogelijkheden. Er zijn grafkelders voor 2, 4, 6 of wel tot 10 personen. Een grafteken is dan ook verplicht.
Sommige gemeentes of steden bieden echter geen concessie aan, dus informeer hier zeker even naar.
Crematie
Cremeren is het proces waarbij een overleden lichaam wordt verbrand. De crematie staat volledig los van het afscheid en vindt meestal plaats na of voor het afscheid zonder dat familie aanwezig is. Indien gewenst kunne maximaal 2 familieleden vragen om aanwezig te zijn bij het invoeren van de kist in de oven. Dit noemt men het volgrecht. Het is belangrijk je uitvaartplanner hiervan tijdig te verwittigen omdat dit helemaal niet gebruikelijk is.
Voordat de kist in de oven gaat wordt de identiteit van de overledene nogmaals gecontroleert. Het registratienummer op de toestemming tot crematie moet overeenkomen met het nummer op het vuurvast steentje dat op de kist wordt geplaatst. Dit steentje zal bij het verzamelen van de as worden opgevangen om zo de identiteit van de as opnieuw vast te stellen.
Het verbrandingsproces zelf duurt gemiddeld 75 minuten. De verbranding zelf gebeurt geheel rook- en reukloos. Na elke crematie wordt de verbrandingsoven geheel gereinigd. Na een aantal uur worden met een magneet alle metalen overblijfselen zoals spijkertjes, nietjes, chirurgisch metaal en andere metalen uit de as verwijderd. Ook wordt het vuurvaste identiteitssteentje apart gehouden. Hierna wordt de overgebleven as in een cremulator fijngemalen. De as wordt vervolgens in een asbus geplaatst.
Nadat de crematie heeft plaatsgevonden wordt in België na 4 weken de as van de overledene vrijgegeven.
Ondertussen zijn er verschillende opties voor de as na crematie; waaronder
- begraving van de asurn op de begraafplaats,
- bijzetting van de asurn in het columbarium van de begraafplaats,
- uitstrooiing van de as op het daartoe bestemde perceel van de begraafplaats,
- uitstrooiing van de as op de aan het grondgebied van België grenzende territoriale zee,
- uitstrooiing van de as op een andere plaats dan de begraafplaats of op de aan het grondgebied van België grenzende territoriale zee (andere plaats dan de begraafplaats vereist de schriftelijke toestemming van de eigenaar en moet worden aangegeven bij de aangifte van overlijden),
- begraving van de as op een andere plaats dan de begraafplaats,
- bewaring van de as op een andere plaats dan de begraafplaats,
- uitstrooiing van de as op een aangewezen openbaar perceel door de stad of gemeente, zoalsbv.natuurbegraafplaatsen.
Uiteraard is dit ook afhankelijk van de wensen van de overledene; bepaald in een testament, of een ingediend verzoek bij de gemeente.
Als de overledene geen wensen had, dan mogen de nabestaanden beslissen. In dat geval is een gezamenlijk schriftelijk verzoek vereist van:
- de echtgenoot of van diegene met wie de overledene een feitelijk gezin vormde
- alle bloed- of aanverwanten van de eerste graad
Als het om een minderjarige gaat is een schriftelijk verzoek nodig van de ouders of voogd. Zo een schriftelijk verzoek moet ingediend worden bij de gemeente vooraleer de crematie plaatsvindt.
Je kan opteren om een kleine symbolische hoeveelheid as te bewaren. Dit moet je via je uitvaartplanner vooraf aanvragen en hij/zij zal de as in een speciale houder overhandigen op de dag van het afscheid of erna.
Hou er ook rekening mee, dat als je de assen voor een bepaalde periode wil laten begraven of laten bijzetten in een columbariumnis op een begraafplaats, dat je een concessie moet aanvragen. De gemeente bepaalt de duur van de concessie, met een maximum van vijftig jaar.
Als je geen concessie aanvraagt, kan het graf verwijderd worden of de columbariumnis leeggemaakt worden na een periode van tien jaar.
Een columbarium is een nis op de begraafplaats waar de asurn in geplaatst kan worden, meestal in een muur of kolom, steeds afhankelijk van de infrastructuur van de betrokken begraafplaats. Een nis in het columbarium kan –indien aangekocht- voor meerdere asurnen dienst doen.
Hou er ook rekening mee, dat als je de assen voor een bepaalde periode wil laten begraven of laten bijzetten in een columbariumnis op een begraafplaats, dat je een concessie moet aanvragen. De gemeente bepaalt de duur van de concessie, met een maximum van vijftig jaar.
Als je geen concessie aanvraagt, kan het graf verwijderd worden of de columbariumnis leeggemaakt worden na een periode van tien jaar.
Steeds meer mensen kiezen ervoor om (een beetje) as van hun overleden dierbare(n) te bewaren. Je kan dit doen in een sierurne of in een gedenksieraad.
Veel mensen kennen enkel de klassieke urne: een grote vaas of pot met een deksel. Dit creëert echter een verkeerd beeld, want de keuze in urnen is enorm. Elk jaar opnieuw worden er innovaties gelanceerd: in vorm, in materiaal en in functionaliteit. Er rollen zelfs al urnes uit de 3D-printer.
Denk op voorhand ook even na of je een gedenksieraad wil laten maken. Dit zijn juwelen met as van de overledene erin verwerkt. Je Sereni uitvaartplanner vraagt dan aan het crematorium om een symbolische hoeveelheid as apart te houden dat in een kleine houder kan worden opgestuurd naar de maker van je juweel.
Lees zeker ook ons inspiratie-item over dit onderwerp.
Ja, in België krijg je de as onmiddellijk mee.
De as mag ook in je eigen tuin worden verstrooid of begraven worden.
Indien men de as wil verstrooien op een domein dat geen eigendom is van de overledene, moet men een schriftelijke toestemming verkrijgen van de eigenaar ervan.
Voor het uitvoeren van as zijn wettelijk geen documenten vereist. Toch is het verstandig om een (Engelse) verklaring van overlijden en een verklaring van de crematie bij de asbus te voegen.
We raden ook aan om, indien je per vliegtuig reist, bij de betreffende vliegvaartmaatschappij na te gaan of en hoe je de urn mee mag nemen.
De regels rond as uitstrooien verschillen per land. Vraag voor de zekerheid daarom om toestemming bij de ambassade van het betreffende land.
In regel is het toegelaten een urne mee te nemen als handbagage wanneer;
- deze in een stevige handtas verborgen zit
- liefst deze een kartonnen urne is
- verzegeld is door het crematorium
- alle juiste documenten bij de hand zijn (attest overlijden, crematie document met stempel er op)
Diegene die opdracht heeft gegeven tot de crematie is in principe ook diegene die de beschikking krijgt over de as.
De kosten voor een crematie liggen rond de 600 euro. Dan spreekt men enkel van de prijs voor de crematie in de crematieoven, vastgesteld door het crematorium. De verdere kosten die een uitvaart met zich meebrengt verschillen sterk door de keuzes die je maakt.
Als je de urne wil laten bijzetten in een columbarium, dan ben je weer afhankelijk van de tarieven van de gemeente. Een plek in een columbarium of urnenveld is namelijk niet altijd gratis. De tarieven verschillen sterk per gemeente.
De prijs voor een urne hangt ook af van je wensen: een prachtige Italiaanse design urne of een biologisch afbreekbare urne? Datzelfde geldt voor de juweeltjes of objecten waarin nog een klein beetje as kan worden bewaard: dat kan een hanger van goud zijn of een kaarsenhouder van glas. De mogelijkheden zijn eindeloos. Je Sereni uitvaartplanner kan je heel wat opties tonen, maar uiteindelijk bepaal je zelf het budget dat je hieraan wil besteden.
Lees zeker ook het inspiratie-item over dit onderwerp.